Wat is urinezuur en waar komt het vandaan?
Urinezuur ontstaat natuurlijk bij de afbraak van purines, die voorkomen in voedingsmiddelen zoals vlees en zeevruchten. Naast de eigen aanmaak in het lichaam kan een te hoge eiwitinname en alcoholgebruik, samen met een zittende levensstijl en onvoldoende hydratatie, leiden tot ophoping van urinezuur (hyperurikemie). Normaal gesproken lost urinezuur op in het bloed en verlaat het het lichaam via de nieren. Bij ophoping kunnen er echter kristallen ontstaan, wat problemen kan geven in gewrichten en nieren.
Gevolgen en risico’s
Hyperurikemie kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals jicht, nierstenen en op langere termijn zelfs hartgerelateerde aandoeningen. Urinezuurnierstenen (uric acid nephrolithiasis) vormen daarbij een specifiek risico. Als het lichaam gedehydrateerd is, neemt de kans op kristallisatie in gewrichten en nieren toe omdat urinezuur meer geconcentreerd raakt. Zelfs milde uitdroging kan de werking van de nieren vertragen, waardoor het lichaam minder effectief afvalstoffen verwijdert.
Hoe hydratatie werkt
Water is het natuurlijke reinigingsmiddel van het lichaam: het verdunt urinezuur en maakt de uitscheiding via de nieren eenvoudiger. Door urine te verdunnen vermindert water de kans op kristallisatie en spoelt het kleine urinezuurkristallen weg voordat ze uitgroeien tot grotere stenen. Gezonde nieren filteren ongeveer 180 liter bloed per dag, maar bij onvoldoende hydratatie vertraagt dit proces, wat leidt tot ophoping van urinezuur en overbelaste nieren.
Concrete tips om genoeg te drinken
Harvard Health raadt een totale waterbehoefte aan van 3 720 ml voor mannen en 2 760 ml voor vrouwen. Het Chinese Center for Disease Control and Prevention adviseert specifiek patiënten met jicht en hyperurikemie om 2 000-3 000 ml water per dag te drinken. Het werkt beter om kleine slokjes water te nemen verspreid over de dag, en de dag te beginnen met een glas warm water om de nieren wat “wakker” te maken. Water met citroen, komkommer of munt geeft smaak en heeft een licht alkaliserend effect, terwijl kokoswater helpt bij het behouden van de elektrolytenbalans. Kruidentheeën zoals brandnetel, groene thee en paardenbloem bevorderen de nieruitscheiding van gifstoffen.
Voedingsadviezen en dranken die je moet vermijden
Voedingsmiddelen rijk aan purines, zoals schelpdieren en rood vlees, moeten worden beperkt. In plaats daarvan kun je meer fruit en groenten eten met een hoog watergehalte, zoals watermeloen, komkommers en sinaasappels. Dranken met toegevoegde suikers — vooral fructoserijke sapjes en frisdranken — moeten vermeden worden, net als alcohol, en dan vooral bier vanwege het purinegehalte en het uitdrogende effect op het lichaam.
Het consequent op peil houden van je vochtinname heeft een merkbaar effect op de gezondheid: het vormt een barrière tegen urinezuuraandoeningen en verbetert de algehele nierfunctie. Door kleine aanpassingen in je drinkgewoonten te maken en een actieve levensstijl te combineren met een gezond dieet, kun je de schadelijke gevolgen van een ophoping van urinezuur flink verminderen.
