Het slimme toilet: hightechcomfort
Het Japanse hightech-toilet, beter bekend als de Washlet, is als een kleine wereld van technologie en comfort op zich. Het uitgebreide bedieningspaneel doet soms denken aan het dashboard van een ruimteschip, maar elke knop heeft een doel en is bedacht op praktisch nut. Deze toiletten hebben onder andere:
- een slimme verwarmde zitting (fijn in koude maanden),
- een verstelbare bidetfunctie die goede hygiëne biedt en zelfs toiletpapier kan vervangen,
- een automatische deodorant en ventilator om de ruimte fris te houden,
- en een ‘geluidsmaskering’-functie die een watervalgeluid afspeelt voor extra geruststelling.
Hoewel het Washlet futuristisch oogt, zijn beweringen over functies zoals urine-analyse of bloeddrukmeting meestal mythe of beperkt tot zeldzame, exclusieve modellen. Het grootste deel van deze technologieën — in zowel openbare als huiselijke omgevingen — is gericht op hygiëne, comfort en energiebesparing.
De traditionele kant: het Japanse stijltoilet
Naast deze moderne snufjes blijft de Japanse stijl (washiki), soms de ‘arendpositie’ genoemd, een vast onderdeel van de sanitaire traditie. Bij dit type hurk je boven een vloerkom, wat praktische voordelen heeft. Medisch gezien is het gunstig voor de darmen, en het helpt bij het handhaven van strikte hygiënische normen op drukbezochte plekken.
Pictogrammen op de toiletten geven aan hoe je moet staan of hurken — met het gezicht naar de afgeronde voorzijde — en er bestaan talloze anekdotes over toeristen die per ongeluk de verkeerde kant op gaan zitten.
Reiniging en maatschappelijke verantwoordelijkheid
Reinheid heeft in Japan ook een diepere betekenis. Het begrip otearai (letterlijk ‘plaats om de handen te wassen’) weerspiegelt een sterke toewijding aan netheid en respect voor gedeelde ruimtes. Een bekend gezegde luidt: “Wil je iemands karakter leren kennen, kijk naar zijn toilet.” Daarmee wordt duidelijk hoe toiletruimtes gezien worden als een spiegel van persoonlijke waardigheid en ordelijkheid.
Historische verhalen over samoerai die streefden naar een eerzame, soms eenzame dood benadrukken de link tussen etiquette rond toiletten en eergevoel. De uitzonderlijke netheid in de Japanse samenleving laat zien hoeveel waarde er wordt gehecht aan gemeenschappelijke ruimtes en aan wederzijdse verantwoordelijkheid.
Technologie en traditie: twee kanten van dezelfde medaille
Een cultureel antropoloog vat het fenomeen zo samen: “Het Japanse toilet is een micromodel van de maatschappij. Hoge technologie dient hier niet het luxe, maar de oplossing van concrete taken: verhoging van hygiëne, comfort en efficiëntie.” De manier waarop moderne technologie en traditionele gewoonten elkaar aanvullen, zorgt voor een prettig en functioneel geheel — zeker in een land met hoge bevolkingsdichtheid.
Het Japanse toilet is dus meer dan alleen een gebruiksvoorwerp. Het is een doordachte ruimte waar elk detail — van technologische snufjes tot traditionele gewoonten — de kernwaarden van de Japanse cultuur weerspiegelt: respect, reinheid, praktisch nut en harmonie. Dat nodigt uit om niet alleen naar deze toiletten te kijken als technologische curiositeiten, maar als een venster op de Japanse samenleving zelf.
